Буллинг тоқта: қосымша білім беру орталығы қауіпсіз және достық орта қалай қалыптастырады-2025 ж.

 Буллинг тоқта:
Қосымша білім беру орталығы қауіпсіз және достық орта қалай қалыптастырады

Неліктен қосымша білім беру саласында буллинг туралы айту маңызды

Қосымша білім беру – балалар өзін танып, қабілеттерін дамытып, қарым-қатынас орнатуды үйреніп, өз жеке ерекшелігін сенімді сезінетін орта.
Алайда дәл осындай жерде буллинг қаупі туындауы мүмкін:

• әртүрлі жас топтарының бір ортада араласуы;
• жоғары белсенділік пен бәсекелестік (спорт секциялары, шығармашылық ұжымдар, ғылыми жобалар);
• топтық жұмыс барысында рөлдердің әділ бөлінбеуі;
• бір-бірінің ерекшеліктерін әлі толық білмейтін жаңа ұжымдар.

Сондықтан педагогтың міндеті – тек үйрету емес, сонымен қатар сенім, құрмет және қолдау атмосферасын қалыптастыру.

Назар аудару қажет буллинг түрлері

Буллинг әртүрлі формада көрінуі мүмкін:

• физикалық – итеру, соғу, заттарын бүлдіру;
• ауызша – балағаттау, мазақ ету, қорлау лақап аттар;
• әлеуметтік – елемеу, топтан шеттету, өсек тарату;
• кибербуллинг – әлеуметтік желілер мен мессенджерлердегі қорлау.

Педагогтың байқағыштығы мәселені ерте анықтауға көмектеседі: баланың мінез-құлқының өзгеруі, сабаққа барғысы келмеуі, тұйықталуы немесе керісінше агрессия – бұл маңызды белгілер

Қосымша білім беру орталығы буллингке қалай қарсы тұра алады

1. Профилактикалық бағдарламалар
Тұрақты әңгімелер, шеберлік сабақтары, тәрбие сағаттары және интерактивті тренингтер балалардың қарым-қатынас дағдыларын, эмпатиясын және қақтығыстарды бейбіт шешу қабілеттерін дамытады.

2. Педагогтарды оқыту
Мамандар буллингтің психологиялық механизмдерін түсініп, жасырын агрессия түрлерін тануды және зорлықсыз тәсілдерді қолдануды үйренуі маңызды.

3. Құрмет мәдениетін қалыптастыру
Ұжым дәстүрлерін жасау: бірлескен жобалар, амандасу рәсімдері, топ ережелері, жаңадан келген балаларға қолдау көрсету.

4. Оқушылармен жеке жұмыс
Психолог немесе педагог мазасыздығы жоғары, өзін-өзі бағалауы төмен немесе бейімделуде қиындықтары бар балаларға көмектеседі.

5. Ата-аналарды тарту
Ата-аналар буллингтің қалай көрінетінін, қайда жүгінуге болатынын және баланы дұрыс қалай қолдауды білуі қажет.

Тиімді әдістер мен техникалар

• «Дөңгелек үстел» – топтағы жағдайды ашық талқылау.
• Рөлдік ойын – типтік қақтығыстарды ойнап шығу және шешім іздеу.
• «Мен-хабарламалары» техникасы – балаларды эмоцияны қауіпсіз жеткізуге үйрету.
• Бірлескен жобалар – сенім, қауымдастық сезімін және өзара көмекті қалыптастырады.

Педагогтың рөлі: үлгі болу

Профилактиканың ең маңызды бөлігі – жеке үлгі. Педагог қарым-қатынас мәдениетін, құрмет көрсетуін және қақтығыстарды дұрыс шешу жолын көрсетеді. Қосымша білім беру орталығында балалар педагогтарды беделді тұлға ретінде қабылдайды, сондықтан олардың «Стоп буллинг» ұстанымы ерекше маңызды.

Қорытынды

Қосымша білім беру орталығы – бала жаңа білім алып қана қоймай, мінез қалыптастырып, ынтымақтаса жұмыс істеуді және айналасындағыларды құрметтеуді үйренетін ерекше орын. Қолдаушы атмосфера, педагогтардың назары, ата-аналармен байланыс және жүйелі профилактикалық жұмыс буллингке жол бермейтін ортаны қалыптастыруға көмектеседі.

 Буллинг тоқта – бұл жай ұран емес, ол ұжымның күнделікті еңбегі. Және бұл еңбек балалардың тағдырына оң өзгеріс әкеледі.